Czym są ksylofagi?

Większość ludzi słysząc dziwne odgłosy dochodzące z drewna lub widząc niewielkie otwory na powierzchni drewna myśli jedno – korniki. Tym mianem potocznie określa się wszystkie owady niszczące drewno. Korniki istnieją naprawdę – to podrodzina chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych. Jednak nie spotkamy ich w naszych domach i to nie one będą odpowiedzialne za chrobotanie i dziury w drewnie.

Większość korników związana jest z lasami, zasiedla drzewa osłabione przez czynniki zewnętrzne, takie jak susze, pożary i zanieczyszczone powietrze. Nazywane są szkodnikami wtórnymi i zwykle nie wyrządzają szkód. Traktowane są jako ważny element łańcucha pokarmowego – stanowią bowiem łakomy kąsek dla dzięciołów, a same przyczyniają się do zamierania i rozkładu drzew starych i chorych. Jednak jak to w życiu bywa każdy kij ma dwa końce – zdarza się, że niektóre gatunki korników wyrządzają spore szkody niszcząc drzewa w lasach. Przyczyniają się do zmniejszenia jakości i ilości drzew.

Ksylofagi to szkodniki, które upodobały sobie materiał jakim jest drewno. O walorach drewna nie trzeba pisać wiele – to naturalny i trwały materiał, który od lat służy nam do budowy domów, obiektów zabytkowych, do wyrobu mebli i innych elementów wystroju wnętrz. Niestety zdarza się, że pada ofiarą szkodników, które żerując w nim uszkadzają go – pozbawiają walorów estetycznych, zmniejszają jego wartość i trwałość. Drewno traci swoje właściwości użytkowe.
Jedne lubią atakować drewno suche, a inne zawilgocone i zagrzybione. Jedne niszczą drewno wyrobione, drewno znajdujące się w tartakach i na składnicach, a inne drewno w lesie. Ksylofagi, czyli owady żywiące się drewnem, potrzebują do życia i rozwoju substancji znajdujących się w drewnie, czyli białko, witaminy, celuloza, hemiceluloza.

Porażone drewno. Co świadczy o tym, że ksylofagi opanowały drewno?

O tym, że mamy w domu ksylofagi świadczyć mogą odgłosy drążenia wydobywane z głębi drewna. To chrobotanie – dźwięki wydawane przez larwy, które drążą w drewnie chodniki. Charakterystyczne dźwięki wydawane są też przez chrząszcze z rodziny kołatkowatych (kołatek domowy, kołatek uparty), to coś w rodzaju kołatania i nie są to bynajmniej dźwięki wydawane przez larwy, a przez dorosłe osobniki, które uderzają w twarde kawałki drewna.

Kolejny symptom porażenia drewna to niewielkie otwory na powierzchni drewna i wysypująca się z nich mączka drzewna wraz z odchodami larw. To otwory wylotowe wydrążone przez dorosłe już osobniki w celu opuszczenia materiału. Ich głównym celem staje się kopulacja i składanie nowych jaj w drewnie.

O tym, że drewno zostało zasiedlone przez owady świadczy sama ich obecność w budynku. Mogą to być osobniki dorosłe, mogą też to być larwy. Jednak obecność tych drugich można stwierdzić dopiero rozłupując drewno, a jak wiadomo nie zawsze jest to możliwe. Dorosłe owady łatwiej jest dostrzec – żywe lub martwe. Na podstawie ich wyglądu można określić gatunek owada.

Nasze krajowe ksylofagi

Owady ksylofagiczne to przedstawiciele kilku rzędów owadów: chrząszcze, błonkoskrzydłe i termity. Te ostatnie nas nie dotyczą, bo w Polsce ich obecności nie uświadczymy. Wśród chrząszczy znajdziemy kilka rodzin, a wśród nich sporo owadów uszkadzających drewno. Najbardziej popularne krajowe chrząszcze niszczące drewno to: kołatek domowy (kołatkowate), miazgowiec parkietowiec (miazgowcowate) oraz spuszczel pospolity (kózkowate). 

Do rzędu błonkoskrzydłych zaliczamy m.in. trzpiennikowate, z których najpopularniejsze krajowe ksylofagi to: trzpiennik sosnowiec, trzpiennik olbrzymi i kruszel czarny. Obok trzpiennikowatych znajdziemy buczowate i ich krajowego przedstawiciela – bucz olszynowiec (olchowiec). Są też niektóre gatunki mrówek i osowatych.