Zapach unoszącego się drewna wabi te niepozornie wyglądające chrząszcze, których larwy potrafią wyrządzić niemałe zamieszanie. Wykarczak sosnowiec to dość spory chrząszcz z rodziny kózkowatych, podobnie jak bardziej znany chrząszcz szkodnik drewna spuszczel pospolity. W Polsce pospolicie występuje na nizinach, zwłaszcza w przerzedzonych borach sosnowych.
Dorosłe osobniki osiągają do 3 cm długości, ich ubarwienie może być zmienne: od koloru jasno do ciemno brunatnego. To, co zwraca uwagę to pokaźne i grube czułki – charakterystyczne u chrząszczy z rodziny kózkowatych. U samicy czułki osiągają długość połowy ciała, z kolei u samca są one wyraźnie dłuższe – osiągają długość niemal całego ciała. Ciało wykarczaka jest wydłużone, smukłe i spłaszczone, na głowie znajdują się oczy pokryte drobnymi włoskami oraz ostre i małe żuwaczki.
Wykarczak sosnowiec widywany jest rzadko, wszystko dlatego, że nie jest on aktywny w ciągu dnia. Prowadzi raczej nocny tryb życia, za dnia chowa się pod korą, w różnych szczelinach i zakamarkach. Rozwija się w martwym i często obumierającym już drewnie drzew iglastych, głównie w sośnie. Pojawia się od czerwca aż do połowy września.
Samica po kopulacji składa jaja na nieokorowanych pniach i pniakach, w większych złożach – od kilkunastu do kilkudziesięciu jaj. Przy wyborze drewna znaczenie ma wilgotność, dlatego wybiera drewno znajdujące się blisko ziemi. Jeśli ma to być drzewo stojące w lesie wybiera te osłabione lub opanowane przez inne szkodniki.
Znajdź najlepszego specjalistę w twoim regionie, umów się na konsultację i pozbądź się problemu raz na zawsze
Jaja opuszczają białożółte larwy, które początkowo drążą chodniki tuż pod korą, dopiero później wgryzają się w głąb drewna. Chodniki rozchodzą się w różnych kierunkach, mają owalny przekrój i średnicę około 16 mm. Jeśli chodzi o wymagania to wykarczak sosnowiec larwa do prawidłowego rozwoju potrzebuje wilgotności drewna bliskiej 20%. Starsze larwy mają już nieco mniejsze wymagania i mogą żerować nawet w przesuszonym drewnie wbudowanym w konstrukcję. Wykarczak sosnowiec żerowisko wypełnione jest ubitą mączką drzewną, wiórami i odchodami w kształcie walców.
Wykarczak w Polsce ma generację dwuletnią, w niesprzyjających warunkach może przedłużyć się do ponad 3 lat.
To jeden z najgroźniejszych szkodników drewna w lesie, dlatego tak bardzo znienawidzony jest przez leśników. Powoduje duże szkody na terenach leśnych: atakuje surowiec na pniu i ten świeżo ścięty, niszczy odziomkowe części stojących lub ściętych drzew oraz wzniesione konstrukcje słupowe.
Zdarza się, że wraz ze ściętym i często niedosuszonym drewnem larwy wykarczaka trafiają do budynków. Tak jak już było wspomniane, starsze larwy nie mają dużych wymagań co do wilgotności drewna, dlatego mogą żerować w drewnie suchym i dalej się rozwijać. Młode chrząszcze opuszczają drewno i nie zasiedlają go ponownie.
Zapobieganiu pojawieniu się inwazji wykarczaka sprzyja przestrzeganie zasad higieny lasu i składowisk drewna. To całokształt działań, które mają na celu utrzymanie stanu zdrowotnego lasu, a więc: dbanie o odpowiedni dobór gatunkowy drzew, używanie wysokowartościowego materiału sadzeniowego, pilnowanie pory ścinek i wywozu drewna, usuwanie drzew chorych i zasiedlanych przez szkodniki.
Przy zwalczaniu korowanie drewna może nie być wystarczającym zabiegiem, dlatego konieczne okazuje się przetarcie materiału, obcięcie i spalenie boków tarcicy. Jeśli owad występuje masowo zaleca się zastosowanie insektycydów najlepiej w okresie, kiedy dorosłe osobniki przygotowują się do opuszczenia drewna.